Occultisme

Spiritualiteit is populair; overal in de samenleving zie je daar de invloeden en uitwerkingen van. Toveren, geesten, spoken en duistere elementen zijn normaal geworden in games, muziek, tv-programma’s en speelgoed. Het aanbod van alternatieve geneeswijzen is groot en allerlei religies met oosterse invloeden trekken veel belangstelling. Wicca, mediums, reiki, karma, energiestromen, krachtvelden, hekserij, geleidegeesten, mandala’s, mantra’s, ‘goede magie’, nieuwetijdskinderen, meditatie, et cetera. Er komt van alles voorbij. Het is bovendien het tijdperk van het postmodernisme, waar ieder zijn eigen waarheid heeft en ieder uit allerlei religies en denkbeelden zijn eigen ‘pakketje’ kan samenstellen. Velen hebben de overtuiging dat er ‘meer is tussen hemel en aarde’. Maar wat dan, en hoe… daarover lijken de meningen uiteenlopender dan ooit tevoren.

Kinderen en jongeren groeien op middenin deze enorme diversiteit. Wat komt er allemaal op hen af? Is alles onschuldig? Of moet je overal een gevaar in zien? Hoe zorg je ervoor dat zij niet de weg kwijt raken of in aanraking komen met verborgen zaken die hen in gevaar brengen? Hoe reageer je wanneer je kinderen of jongeren spreekt die zich met verkeerde zaken hebben ingelaten, of die allerlei niet-Bijbelse ideeën hebben over de geestelijke wereld? Vast staat dat we begeleiding, toerusting en handvatten moeten geven om te zorgen dat ze ook op dit terrein sterk en weerbaar zijn en/of weer kunnen herstellen als ze ergens door belast zijn geraakt.

Occultisme

Occult betekent letterlijk ‘verborgen, geheim’. Occultisme is het bezig zijn met zaken die God bedoeld heeft om voor ons verborgen te blijven (Deut. 29:29). Bezig zijn met deze zaken is ongehoorzaamheid aan God en in de ogen van de Heer een gruwel. De Bijbel is er heel duidelijk over: occultisme is reëel, het is gevaarlijk, het is verboden en heeft grote consequenties (o.a. Deut. 18: 10-14). De reden dat kinderen en jongeren occulte zaken toch opzoeken, heeft vaak te maken met nieuwsgierigheid, gebrek aan kennis, vluchten uit de realiteit of een zoektocht naar ‘meer in het leven’. Het is aan ons, christenen, om hen te waarschuwen, de juiste kennis te geven en hen op een goede manier in de juiste richting te begeleiden op hun zoektocht!

Twee koninkrijken

Behalve de fysieke, waarneembare wereld, is er een geestelijke dimensie. Deze kun je niet direct waarnemen, maar wie goed oplet op aarde kan de uitwerkingen ervan wel degelijk zien. Aan de ene kant is er het koninkrijk van God, het rijk van het licht. Aan de andere kant is er het koninkrijk van de duisternis, het rijk van satan. Satan was ooit een engel van God. Hij werd hoogmoedig en wilde zich gelijkstellen aan God. Hij werd door God uit de hemel verbannen en op de aarde geworpen (Jesaja 14:12-15, Openbaring 12:7-9). Een deel van de engelen heeft de zijde van satan gekozen. Zij zijn de gevallen engelen; de boze geesten en demonen die satan dienen. God is machtiger en sterker dan de duivel en de toekomst van de duivel staat al vast (Openbaring 20). Tot Jezus’ terugkomst heeft satan een zekere macht op aarde. Zijn enige doel is om tot die tijd zoveel mogelijk vernietiging aan te richten.

Twee deuren naar de onzichtbare wereld

Een visuele manier om deze twee koninkrijken uit te leggen aan kinderen en jongeren is om deze te vergelijken met twee deuren. Er zijn twee deuren die toegang geven tot de geestelijke wereld. De ene deur ziet er vrij simpel en eenvoudig uit. Het is de deur die leidt naar Gods koninkrijk. Er is maar één weg: Jezus. Deze deur gaat nooit ongevraagd open. Je beslist zelf of je deze deur wilt openen. Wil je contact met God, dan hoef je slechts te bidden en je krijgt contact met God Zelf.

De tweede deur ziet er interessant en mooi uit, met allerlei kleuren en tekens. Het is de deur die toegang geeft naar het rijk der duisternis, al zou je dat aan de buitenkant niet verwachten. Je kunt de deur zelf doelbewust openen (door bijvoorbeeld glaasje draaien of het raadplegen van een medium), maar hij kan ook ongevraagd en ongemerkt zomaar open gaan (wanneer je in aanraking komt met duistere zaken zonder dat je je dat realiseert). Elke andere weg naar de onzichtbare wereld dan Gods weg, brengt je automatisch bij deze deur die leidt naar satan. Wanneer deze deur open gaat, geef je satan ruimte in je leven. Die zal hij gebruiken om je bij God weg te krijgen en te houden, en daarnaast om je schade toe te brengen.

Er zijn maar twee deuren. Er bestaan dus geen ‘goede geesten’ of andere varianten die toegang geven tot de onzichtbare wereld. Alles wat niet bij God hoort, hoort bij het rijk der duisternis. God waarschuwt in de Bijbel voor deze deur, voor satans rijk. God waarschuwt ons nadrukkelijk om waakzaam te zijn en ons niet in te laten met deze zaken (Lev. 19:31, Deut. 18:10-13, Ef. 6:10-12, 2 Kor. 11:13-15, 1 Petrus 5: 8-9, 1 Tim. 4:1, 1 Thess. 5: 5-6, Ezechiël 13:18).

De verkeerde deur open zetten

Er zijn verschillende manieren waarop mensen te maken kunnen krijgen met het rijk der duisternis in hun leven. Het Centrum voor Pastorale Counseling (CPC) onderscheidt de volgende oorzaken.

Zonde
Door je in te laten met occulte zaken, zoals waarzeggerij (bijv. horoscopen), tovenarij (bijv. wicca/spreuken), het raadplegen van geesten of doden of occulte geneeswijzen (bijv. reiki). Door te volharden in een bepaalde zonde. Of door zonden van je voorgeslacht. Wanneer iemand de deur naar satan heeft opengezet, kan dit de duivel voet geven van generatie op generatie.

Trauma
Een traumatische ervaring kan de duivel een ingang geven. Wanneer iemand de realiteit niet aankan en zich afsluit voor wat er op dat moment met hem gebeurt, staat als het ware ‘het huis leeg’ en kan de duivel/boze geest deze plaats innemen. Dit kan ook voorkomen wanneer iemands bewustzijn op andere wijze wordt ‘uitgeschakeld’, zoals bij hypnose of drugsgebruik.

Een vloek
Vervloeken is het tegenovergestelde van zegenen: een verwensing die tot de ondergang strekt, door de aanroeping van een goddelijke macht (Van Dale). Vervloekingen gericht op personen en organisaties, komen in ieder geval voor binnen het satanisme. Ook voorwerpen kunnen met een vloek belast zijn en een demonische binding tot stand brengen of in stand houden.

Waar ligt de grens?

Tijdens trainingen en spreekbeurten wordt ons vaak de vraag gesteld waar de grens nu ligt van wat wel of niet mag. “Kunnen jullie geen lijstje maken van welke games, tv-programma’s en dergelijke bij welke van die twee deuren horen?”. Deze vraag horen wij bijvoorbeeld regelmatig. De Bijbel is heel duidelijk over de zaken die hierboven genoemd staan: je inlaten met waarzeggerij (ook horoscopen), tovenarij, afgoderij, occulte geneeswijzen of het aanroepen van geesten of doden, is over de grens. Het is verboden!

Een belangrijke vraag bij andere zaken is wat de bron ervan is. Zijn het zaken die voortkomen uit andere religies (zoals mandala’s, mantra’s, bepaalde meditatieve vormen en gebeden), dan moeten ze vermeden worden. Hetzelfde geldt bij bepaalde genezingswijzen. Waar komt de genezende werking vandaan? Heeft het een aantoonbaar fysieke oorzaak, is de genezing aan God te danken of is er mogelijk een occulte factor? Wanneer niet duidelijk is waar de genezende werking vandaan komt, kan het beter vermeden worden. Ook de duivel kan immers tekenen en wonderen doen (Matt. 24:23-25, 2 Kor. 11:13-15, Openbaring 13:3-4).

Er zijn ook zaken die minder duidelijk zijn, zoals of bepaalde boeken, tv-programma’s of games wel of niet kunnen. Wij kunnen daar helaas geen eenduidig antwoord op geven. Mail de specifieke vraag naar ons of hanteer de volgende regel: ‘bij twijfel niet doen’! Uit de ervaringen van pastoraal werkers blijkt dat de mate waarin iemand zelf openstaat voor het occulte, invloed heeft op het effect van de dingen die hij doet. Een interessante vraag is daarom misschien wel: ‘Waarom wil je bepaalde zaken opzoeken? Waarom zoek je de grens?’ Als je de Bijbel goed leest, als je het karakter van de duivel begrijpt en iets weet van de gevolgen van zijn invloed, dan heb je alle reden om zo ver mogelijk bij hem uit de buurt te blijven!

Preventief

Hoe kun je kinderen en jongeren weerbaar maken en voorkomen dat zij in aanraking komen met occulte zaken? In Hosea 4 staat dat Gods volk ten onder gaat door gebrek aan kennis. Kennis van Gods Woord (en het ook toepassen) en weten hoe de geestelijke wereld in elkaar steekt, is het begin van geestelijke weerbaarheid. Ze moeten weten in wat voor wereld ze leven en wat de gevaren van deze wereld zijn. Maar ook Wie ze beschermt tegen deze gevaren en wat ze zelf kunnen doen om zich te beschermen. De wapenrusting zoals beschreven in Efeziërs 6 beschrijft dit kort en krachtig. Wij hebben daar een poster van gemaakt, die kan helpen om dit steeds in herinnering te brengen. Je vindt de poster in onze shop. Bidden is een krachtig wapen. Bidt voor de kinderen en jongeren die jou zijn toevertrouwd en zegen hen.

Gebondenheid

Wanneer de duivel op de een of andere manier een ingang in je leven heeft gekregen, ontstaat er een zogenaamde binding of gebondenheid. De mate en de aard van de gebondenheid kunnen heel verschillend zijn. Sommige mensen merken er niet veel van en verklaren hun klachten door medische oorzaken, psychische klachten, hun zondige natuur of geestelijke strijd. Anderen worden er zo door belast dat ze niet goed meer kunnen functioneren in hun normale dagelijks leven. Klachten kunnen variëren. Minder ‘ernstige’ klachten die gehoord worden zijn bijvoorbeeld: hoofdpijn, angsten, nachtmerries, stemmen horen, depressieve en/of suïcidale gedachten, niet meer kunnen bidden of Bijbel lezen, moeite met dingen die met Jezus of het christelijk geloof te maken hebben.

Wanneer de oorzaken die in dit artikel staan vermeld in iemands leven hebben plaats gevonden, is het zeker belangrijk dat de occulte bindingen verbroken worden en een traject van (bevrijdings)pastoraat wordt gevolgd.

Het CPC heeft een aantal signalen vast gesteld die kunnen wijzen op een occulte/demonische binding. Zoals bij elke signalenlijst geldt ook hier dat je nooit op basis van één signaal conclusies kunt trekken, maar zorgvuldig moet zijn. Het zijn aanwijzingen dat er iets aan de hand zou kunnen zijn.

• Stemmen in je hoofd en gedachten die je dwingen om iets te doen.
• Kennis over dingen die je normaal gezien niet kan weten.
• Strijd bij alles wat met Jezus te maken heeft (bijvoorbeeld tijdens een samenkomst, aanbiddingsmuziek of gebed).
• Lichamelijke pijn of ziekte.
• Vijandigheid ten opzichte van alles wat met de persoon van Jezus Christus te maken heeft.
• Ongewone fysieke kracht.
• Veranderde gezichtsuitdrukkingen en manier van spreken.

Bevrijding

Hoewel bevrijding van de occulte binding het meest voor de hand ligt, is dat niet het belangrijkste. Het doel van bevrijdingspastoraat is dat iemand vrij zal zijn om zonder belemmering Jezus Christus lief te hebben, te dienen en te eren. Daarbij speelt iemands geestelijk leven in zijn totaliteit een rol. Daar moet de aandacht op liggen bij het bevrijdingspastoraat. Na een bevrijding moet iemand immers zelf in staat zijn om te voorkomen dat de uitgedreven geest weer terugkeert (Lucas 11:24-26). Een traject van bevrijdingspastoraat kan heel kort en krachtig zijn, maar kan soms ook jaren duren en zeer intensief zijn. Vast staat in ieder geval dat uiteindelijk elke macht moet wijken voor Jezus Christus. Er zijn verschillende boeken en pastorale cursussen voor wie meer wil weten over hoe een bevrijdingstraject verloopt.

Aandachtspunten voor gesprekken

Wanneer je een gesprek hebt met een kind of jongere waaruit blijkt dat hij of zij te maken heeft (gehad) met occulte zaken en daarvan los wil komen, zijn dit een paar belangrijke punten om mee te nemen:

• Kent hij/zij Jezus?
• Komt hij/zij in een kerk?
• Probeer in kaart te krijgen wat er aan de hand is en hoe dit is ontstaan (wat speelt er nu, waar, hoe vaak, waar ben je mee bezig geweest, e.d.).
• Is hij/zij op zichzelf, of samen met andere mensen hiermee bezig (geweest)?
• Leg in het kort uit hoe de geestelijke wereld in elkaar steekt, zodat de ander in grote lijnen begrijpt wat er aan de hand is.
• Je kunt uitleggen dat hij/zij de duivel toegang verleend heeft in zijn of haar leven door zich in te laten met deze zaken. De duivel heeft als het ware voet aan de grond gekregen en zal dit niet zomaar opgeven. Je kunt hier met Gods hulp helemaal van loskomen, maar dan moet je de goede stappen zetten.
• Hoop geven: hier ga je uitkomen.
• Geef aan dat er een traject voor bevrijdingspastoraat moet plaatsvinden. Check waar hij of zij dit traject kan volgen. Kan dat in de eigen gemeente? Kan dat bij een organisatie voor pastorale hulpverlening? (Let op: een conferentie of evenement biedt geen pastoraal traject, maar kan wel voorzien in een stukje onderwijs).
• Geef eventueel wat informatie mee; een boekje, een Bijbeltekst, een website waar hij of zij meer informatie kan vinden.
• Bidden (degene zelf laten bidden/leren zelf te bidden).
• Bid in een eerste gesprek niet om bevrijding. Wordt de ander onrustig of is er een manifestatie, ga dan geen strijd aan, maar bid om rust en vrede.
• Bid sowieso nooit zomaar voor bevrijding. Bevrijding is een onderdeel van een pastoraal traject.
• Organiseer steun voor de ander. Gebed, onderwijs en steun zijn hard nodig voor een langere periode!

 Stappen die iemand kan zetten

Wanneer er sprake is van een occulte belasting of gebondenheid en iemand wil daar los van komen, zijn dit de stappen die iemand zelf kan zetten:

• Keuze maken ‘ik wil dit niet, ik wil hier los van komen’.
• Keuze maken voor God en Hem dienen: Bijbellezen, bidden, de Bijbel toepassen.
• Iemand zoeken die ondersteunt, meebidt en mee strijdt (een christen, die voldoende kennis heeft van de geestelijke wereld).
• Zonden belijden.
• Afstand doen van de groep die zich inlaat met deze praktijken.
• Voorwerpen weg doen die te maken hebben met de duisternis.
• Alles stoppen wat met de duisternis te maken heeft.
• Stoppen met zonde(n) die (mogelijk) de duivel invloed geven.
• Zich aansluiten bij een gemeente.
• Een pastoraal traject volgen, waar bevrijding een onderdeel van uitmaakt.

Meer informatie

• Uitdeelboekje ‘Keer om‘ – voor tieners
• Werkvorm ‘In de box‘
• Centrum Pastorale Counseling
• Bevrijdingpastoraat, J. Verduijn, 1999, Hoornaar: Gideon
• Op weg naar vrijheid in Christus, N. Anderson, 1994, Heverlee: CPC.